Jak lepiej radzić sobie ze stresem

Stres to współczesna, elegancka nazwa dla lęku. Lęk jest głównym składnikiem stresu. Oprócz lęku, w zależności od sytuacji możemy odczuwać różne odcienie innych „nieprzyjemnych" emocji takich jak bezradność, poczucie winy, niepewność, niepokój, smutek albo złość. (Celowo nie używam określenia „negatywne" emocje, tylko „nieprzyjemne", ponieważ emocje nie mogą być negatywne. One po prostu są. Takie, czy inne. Zawsze nas o czymś ważnym informują. Są barometrem naszej wewnętrzno-zewnętrznej równowagi. Z tego punktu widzenia nawet te „nieprzyjemne" są pozytywne z samego tylko powodu, że się pojawiają). Stres jest stanem emocjonalnym, ale też fizycznym. Kiedy czujemy stres, to znaczy, że nasza kora mózgowa w taki sposób zinterpretowała sytuację, że „kazała" układowi limbicznemu wyprodukować substancje związane ze stresem.  

Bliskie związki. Od czego zależy nasze poczucie satysfakcji lub jej braku?

Istotą miłości jest zmiana, a tym, co sprzyja  budowaniu satysfakcjonującej relacji między partnerami jest postawa wyrażająca szacunek dla drugiej osoby oraz rozwijanie umiejętności otwartej komunikacji. Czynniki utrudniające ludziom czerpanie radości ze związku to między innymi sztywne, zapożyczone od innych i nieprawdziwe skrypty oraz schematy myślenia o miłości a także postrzeganie partnera jako osoby mniej ważnej i mniej wartościowej. 

1. Czym są bliskie związki i co je charakteryzuje?

            Troska i zaabsorbowanie drugą osobą, chęć pomagania i wspierania jej a nawet swego rodzaju uzależnienie; potrzeba fizycznej bliskości partnera, pragnienie by  spełniał on nasze oczekiwania, oraz dążenie do intymności, czyli bliskiego, pełnego zaufania kontaktu  – oto elementy, które charakteryzują relację osób pozostających  w bliskim związku (Rubin 1970, za: Wojciszke, 2002, s.293; także Dwyer, 2005, s.32). Mówiąc: „bliski związek” mam na  myśli miłość, czyli uczucie jakościowo różne i opisywane przez inne teorie niż, atrakcyjność interpersonalna, lubienie czy przyjaźń. W literaturze można znaleźć wiele typologii i rozróżnień rodzajów bliskich związków.

Rozróżnienie między miłością i przyjaźnią wydaje się być intuicyjne i oczywiste, jednak opis, który proponują cytowani autorzy uważam za niepełny i nierozłączny. Cechy miłości przyjacielskiej bardzo często występują w relacjach miłosnych między ludźmi, ponadto elementy „negatywne” miłości, takie jak zazdrość, czy lęk bywają też obecne w związkach przyjacielskich.

            Ciekawej charakterystyki miłości dokonał Rubin (Dwyer, 2005, Wojciszke, 2002). Zwrócił on uwagę na składniki tego uczucia, którymi są: przywiązanie, troska i intymność. Przywiązanie jest opisywane jako „silna potrzeba fizycznej obecności ukochanej osoby i wsparcia z jej strony oraz pragnienie, by spełniała ona nasze oczekiwania” (Dwyer, 2005, s.32).  W opisie tego elementu widać wyraźnie odniesienie do relacji przywiązania, która występuje między matką a niemowlęciem. Tego rodzaju podobieństwo relacji (para zakochanych oraz diada: matka- dziecko) potwierdzają liczne wyniki badań (m.in. Hazan i Shaver, 1987; Mickelson, Kessler, Shaver, 1997, Waters i in., 1995, za: Wojciszke, 2002, s.295), które sugerują istnienie ciągłości stylów przywiązania przez całe życie. Oznacza to, że ludzie dorośli  powtarzają wzorzec relacji jaka łączyła ich w dzieciństwie z rodzicami. Drugi składnik miłości – troska- jest rozumiana przez Rubina jako chęć otaczania opieką bliskiej osoby, gotowość do pomagania jej i wspierania. Intymność, jako trzeci element, oznacza w omawianej teorii, dążenie do bliskości i zażyłości oraz wzajemne zaufanie. Wymienione przez Rubina składniki przywodzą na myśl koncepcję rozwoju człowieka stworzoną przez Eriksona (Erikson, 1996). Przywiązanie odnosiłoby się to pierwszego etapu rozwoju, kiedy kształtuje się podstawowe zaufanie konieczne dla dalszego życia, intymność to etap wczesnej dorosłości, w którym najważniejszym zadaniem człowieka jest nawiązanie bliskiego związku (np. małżeństwo), zaś troska to główna forma działania w średniej dorosłości, kiedy otaczamy opieką i wsparciem innych ludzi. Połączenie tych trzech elementów wydaje mi się niezwykle trafnym i ciekawym opisem miłości, który wskazuje na różne potrzeby człowieka i różne formy oraz etapy dojrzałości, które są konieczne dla zbudowania relacji z drugą osobą. To, czego mi jednak brakuje w modelu Rubina to aspekt namiętności czy seksualności, który wydaje się być podstawą bliskich związków.

Relaks, jako napęd do działania

Ostatnio prowadziłam warsztat z zarządzania czasem dla kilkuosobowej grupy menedżerów wyższego szczebla. Zadanioholicy. W jednym z ćwiczeń poprosiłam ich, żeby zrobili koło czasu, w którym rozrysowuje się zwykły dzień, 24 godziny. Narysowali. Pytam więc ich ile mają godzin dziennie, które przeznaczają na tzw. „zadania”, czyli aktywności z terminem realizacji, wobec których mamy poczucie konieczności ich wykonania i nawet jeśli je lubimy, to nie wykonujemy ich dla przyjemności, tylko ze względu na obowiązek. Grupa zbaraniała. Z pięć razy zadawali pytania o co mi chodzi. Ponieważ jest to bardzo proste ćwiczenie i żaden Uczestnik szkoleń dotychczas nie miał z tym problemu, zaczęłam się zastanawiać  z jakiego powodu ci inteligentni inżynierowie nie są w stanie wyznaczyć ilości godzin pracy w ciągu dnia. Dosyć szybko zorientowałam się, że kłopot polega na tym, że prawdopodobnie ci ludzie nie mają ( oprócz snu) żadnych innych aktywności. A ja im każę coś wyznaczać i liczyć godziny.

Twoja osobista Nangijala

Przeczytałam córkom „Braci Lwie Serce” Astrid Lindgren. Kto nie zna tej historii z dzieciństwa, tego zachęcam do lektury, a kto zna ten na pewno wie, że akcja rozgrywa się po śmierci bohaterów. Dwaj bracia, jeden po drugim umierają i znajdują się w pięknej krainie zwanej Nangijala. Mają tam przyjaciół i wrogów i wyzwanie w postaci pokonania okrutnego Tengila oraz jego żołnierzy. Historia jest niesamowita, z licznymi zwrotami akcji, wzruszająca, bo opisująca wszystko, co najważniejsze: miłość, braterstwo, dobroć, honor, uczciwość.

Zapraszam na inne tematy na blogu Coacha.