Artykuły o Coachingu | Coaching artykuły)

Pewność siebie w biznesie i nie tylko

Ostatnio bardzo często moje doświadczenia w pracy z Klientami oscylują wokół tematu pewności siebie. Ciekawe, ale od czego byśmy nie zaczęli: czy to będzie inteligencja emocjonalna, czy negocjacje, czy sprzedaż, czy zarządzanie czasem, klu problemu kryje się w poczuciu pewności siebie, czyli poczuciu własnej wartości.
Niektórzy - tak jak Artur- mogliby być bardziej pewni siebie stosując agresję:

-"Chciałbym być bardziej agresywny - powiedział Artur formułując cel na coaching.
- Agresywny? - zdziwiłam się. -Źle mi się to kojarzy. Co masz na myśli?- zapytałam.
- Chciałbym być bardziej stanowczy wtedy kiedy mi to potrzebne, żeby ludzie robili to, co chcę, a nie. powtarzam po trzy razy. - wyjaśnił Artur.
- Aaa to co innego- stwierdziłam.

Stanowczość, skuteczne dążenie do celu to jednak nie było wszystko, czego chciał Artur. Chciał też zachować swoją umiejętność słuchania, łagodność, spokój. Nie trzeba być agresywnym, żeby osiągać swoje cele. Wystarczy wiedzieć czego się chce i być konsekwentnym. Dla Artura, tak jak dla wielu osób, bardzo trudne byłoby pogodzenie się z faktem, że nie wszyscy muszą go lubić. I tu mamy klucz. Tak bardzo potrzebujemy żeby inni nas lubili, ponieważ sami siebie nie lubimy wystarczająco mocno. To ciekawe, że nasze społeczne "ja" funkcjonuje podobnie jak fizyczne. Kiedy mamy za mało wody w organizmie, czujemy, że chce nam się pić i dostarczamy sobie płynów z zewnątrz. Dokładnie tak samo jest z lubieniem siebie/akceptacją/ poczuciem własnej wartości. Jeśli mamy tego za mało w sobie, potrzebujemy dostarczyć sobie to z zewnątrz. Wydaje nam się wtedy, że spełniając oczekiwania innych ( przełożonych, współpracowników, pracowników) dostarczamy sobie akceptacji. Efekt jest zwykle odwrotny do oczekiwanego. Ludzie czując lub widząc że chcemy spełniać ich oczekiwania, zaczynają oczekiwać od nas coraz więcej. Często. dużo za dużo. Bardzo łatwo przychodzi im proszenie nas o rzeczy, które mogliby zrobić sami. Nie odczuwamy większej akceptacji z ich strony, tylko większe potrzeby, więc spełniamy je dalej a to rodzi poczucie krzywdy. A akceptacji i lubienia wcale nie ma więcej.
Co zatem jest rozwiązaniem? My sami. Tylko sami sobie możemy dać akceptację, pozwolenie na wyrażanie prawdziwych uczuć, lubienie siebie i dawanie sobie prawa do życia na tym świecie. Osoby, które odkryły swoją własną wartość błyszczą, promienieją, są mocne. Są spokojne, pozbawione lęku, pełne ciepła i energii.

W każdym momencie życia możesz poczuć, że jesteś pełnią. Potrzebujesz do tego tylko siebie, otwartych oczu. Decyzji. Decyzji, którą podejmujesz w 5 sekund. Decyzji, że od teraz będziesz patrzył na siebie jak na pełnię. Niczego Ci nie brakuje.

Jak możesz pracować nad pewnością siebie?
Robert Dilts w swojej piramidzie opisuje kilka warstw, poziomów, na których doświadczamy rzeczywistości.

Rys. Model Góry Lodowej prezentujący poziomy neurologiczne wg Roberta Diltsa

Zacznijmy od pierwszej, czyli środowiska - tego, co najbardziej widoczne.

1. To, jak myślisz o sobie, Twoja pewność siebie/ poczucie własnej wartości wyraża się w Twoim otoczeniu
Spójrz na swoje miejsce pracy, na swój dom oczami obserwatora. Co te miejsca mówią o Tobie? Co chciałbyś żeby mówiły? W miarę możliwości zacznij zmieniać otoczenie tak, aby jak najpełniej było zgodne z Tobą. Jeśli jest bałagan- posprzątaj, jeśli muzealny porządek- pomyśl czy dobrze się w nim czujesz. Może warto otworzyć drzwi Twojego szklanego boksu by posłuchać podwładnych, albo zamknąć je na kilka godzin, żebyś mógł w spokoju popracować. Jakie kolory lubisz, czy Twój fotel jest wygodny, itd. Narysuj w głowie obraz swojego miejsca i powoli krok po kroku buduj je zgodnie ze sobą.

2. Twoje poczucie własnej wartości widać w Twoim zachowaniu
Przyjrzyj się sobie. Nagraj się na video. Zobacz jak chodzisz, sprawdź jak zachowujesz się kiedy pracujesz, jak się witasz, jak stoisz rozmawiając z ludźmi, jak brzmi Twój głos. Poproś zaufaną osobę o informację zwrotną na Twój temat. Sprawdź jak inni odbierają Twoje zachowanie w różnych sytuacjach. Często jest tak, że sposób naszego zachowania nie jest spójny z naszymi intencjami. Wynika to albo z różnego rodzaju nawyków zachowania, które mamy, albo z braku świadomości jak to, co robimy może być odbierane, albo z różnic między świadomymi i nieświadomymi intencjami.

3. Poczucie własnej wartości jest mocno związane z umiejętnościami
Mam na myśli kompetencje interpersonalne, głównie te związane z asertywnością ( przejawiającą się w treści i formie tego, co mówimy). Wybierz się na szkolenie z asertywności lub inteligencji emocjonalnej. Kiedy podejmujesz decyzję- nawet drobną- zawsze filtruj ją przez wewnętrzne poczucie uczciwości, pytaj sam siebie "czy to, co robię ( lub chcę zrobić) podniesie choć o milimetr moje poczucie godności?". Jeśli tak, to jest to decyzja zgodna z Tobą i planujesz zachować się asertywnie. Pamiętaj, żeby nie szukać potwierdzenia swoich wyborów w oczach innych ludzi. W ich oczach są ich przekonania i potrzeby a nie Twoje. Ty jesteś jedyną osobą na świecie, która może zatroszczyć się o Ciebie.
Na tym poziomie pracy nad pewnością siebie polecam też następujące ćwiczenie.
Stwórz listę swoich zalet. Na kartce papieru zrób 5 rubryk i zatytułuj je: wygląd, zdolności, umiejętności, wiedza, sposób bycia ( charakter). W każdej kolumnie wpisz swoje mocne strony. Uzupełniaj tę listę codzienne o nowe wpisy. Rysuj w ten sposób obraz siebie - mocnego, pełnego dobrych rzeczy człowieka.

4. Opisz w jakim jesteś stanie, a powiem Ci jakie jest Twoje poczucie własnej wartości.
Taki opis swojego stanu ostatnio przysłała mi moja coachee:

Czuję się źle, czuje, ze zabrnęłam w jakąś dziurę z której nie umiem i nie mam siły wyjść. Czuje się wiecznie zmęczona, na wszystko "wkurzona" (przepraszam za słowo ale chyba najlepiej oddaje mój permanentny stan emocji). Wszystko i wszyscy mnie drażnią i brakuje mi cierpliwości. Nie radzę sobie ze stresem, nie potrafię zapanować nad emocjami, jestem jak bomba zegarowa, która zaraz wybuchnie ( już kilka wstępnych wybuchów miałam) Czuje się jakaś osaczona a z drugiej strony uważam ,ze to egoistyczne z mojej strony. Nie potrafię stwierdzić co się ze mną stało, dlatego tez nie wiem jak określić a raczej skonkretyzować własne cele.

Stany emocjonalne to kolejna warstwa naszego "ja". Dla wielu ludzi stany emocjonalne są pierwszym sygnałem alarmowym, że z "ja" coś się dzieje. Nieprzyjemne emocje w większym nasileniu zaczynamy odczuwać gdy dają o sobie znać niezaspokojone potrzeby. Proponuję na tym poziomie pracy nad poczuciem własnej wartości stworzyć sobie listę swoich potrzeb. W pierwszej kolumnie zapisz jaką masz potrzebę. Określ jakiego typu to potrzeba- fizyczna, emocjonalna, duchowa, zawodowa, prywatna itd. W następnej rubryce określ w skali od 1( bardzo mało) do 7 ( bardzo dużo) w jakim stopniu realizujesz te potrzebę. W kolejnej kolumnie zapisz ( także posługując się skalą) jaki poziom realizacji tej potrzeby byłby dla Ciebie satysfakcjonujący. I ostatnia kolumna- odpowiedz na pytanie: co możesz zrobić, aby lepiej zadbać o tę potrzebę.
Potrzeby to coś czystego, prawdziwego, spontanicznego. Jeśli ich nie zaspokajamy, to wcześniej czy później dadzą o sobie znać - albo w postaci złego samopoczucia, albo chorób, albo jakiegoś innego niepokojącego objawu.

5. Zaniżanie własnej wartości może wynikać z fałszywych przekonań na temat siebie i świata
Czy wierzysz, w któreś z poniższych stwierdzeń?
- Jesteś zdolny ale leniwy
- Ty to taki nieśmiały zawsze byłeś
- W życiu trzeba się ciężko napracować, żeby zasłużyć na każdy drobiazg.
- Inni mogą ty nie
- Inni są lepsi, ty jeszcze się postaraj
- Ty jesteś lepszy, inni Ci nie dorastają do pięt
- Jeśli czegoś sam nie przypilnujesz, na pewno będzie źle zrobione
- Żeby ludzie Cię szanowali i lubili musisz robić to, czego od Ciebie oczekują
- Gdybym wtedy zrobił inaczej.
- Po co się starać, i tak będzie jak będzie
- Przestań! Jak Ty wyglądasz, co ludzie powiedzą!

Można tę listę uzupełniać w nieskończoność. Co z tym bagażem zrobić? Wyrzucić go przez okno. W jaki sposób? Fałszywe przekonania to coś w rodzaju naszego oprogramowania, które różni ważni ludzie wgrywają nam przez lata do naszego "twardego dysku". Oczywiście najważniejszymi administratorami obsługującymi te dyski są rodzice. Kiedy jednak jesteśmy dorośli możemy na szczęście sami decydować w co chcemy wierzyć a w co nie. Aby rozprawić się z fałszywymi przekonaniami na swój temat -po pierwsze trzeba zreflektować się jak one brzmią. Dobrze jest sobie je zapisać na kartce, przyjrzeć im się i zadać sobie następujące pytania:
- skąd mam to przekonanie?
- czy zawsze w nie wierzyłem? ( tutaj odpowiedź brzmi "nie" - wystarczy przywołać moment, kiedy byliśmy małymi dziećmi i jeszcze w nic nie wierzyliśmy)
- jakie fakty/ doświadczenia pokazują, że to przekonanie jest fałszywe?
- w co zamiast tego chcę wierzyć?
- jakie doświadczenia potwierdzają przekonanie na mój temat, w które chcę wierzyć?
Zachęcam gorąco do wgrywania ulepszonych wersji softwaru. J
Jak myślisz, jakie przekonania na temat siebie, świata i ludzi ma człowiek, który jest dla Ciebie wzorem jeśli chodzi o poczucie własnej wartości?

6. Co jest ważne? Czy Ty sam dla siebie jesteś wartością?
O ile przekonania to nasze oprogramowanie, o tyle wartości, to nasz napęd, zbiór motywatorów, które nas aktywizują, popychają do działania. Pomyśl jakimi wartościami w życiu się kierujesz. Zapisz je i określ w jakim stopniu każda z nich jest dla Ciebie istotna. Zwykle moi Klienci wpisują: miłość, wolność, radość, uczciwość, rodzina. itd. Nie można w pełni uświadamiać sobie potęgi tych wartości, gdy chcemy je realizować niejako obok siebie albo - co gorsza- wbrew sobie.
- Jak bardzo lubisz siebie? - pytam mojego Klienta.
- milczy.
- Czym ze swojego bogactwa możesz się dzielić z innymi? - pytam dalej
- Bogactwa? - dziwi się - ja. bogactwa.- zamyślił się
- Co jest Twoją wewnętrzną wartością?
Mój Klient tego nie wiedział. Postanowił wybrać się w podróż w siebie żeby to sprawdzić.
Nie wiedział też co mam na myśli mówiąc "godność". Mówił:
- Ale o co Ci chodzi. Co to za słowo?! Staromodne jakieś. ja nie mam czegoś takiego. to może jakiś duchowny, ale nie ja. No co Ty! - bronił się.
Myślę, że godność to jest środek poczucia własnej wartości, albo taki wskaźnik, czy działam zgodnie ze sobą, czy nie. Odkryj uczucie godności. To naprawdę rzetelny drogowskaz - gdy go pielęgnujesz w sobie, lustro w postaci min innych ludzi nie będzie już użyteczne.

7. Często kłopot z poczuciem własnej wartości ma podłoże w warstwie tożsamości.
Od tego można zacząć pracę nad zwiększaniem pewności siebie. Kim jesteś?
Zadaj sobie pytanie Kim jestem?
Spróbuj odpowiedzieć. Najlepsza odpowiedź zawiera się zwykle w dwóch lub trzech słowach. Jest krótka, trafna, dotyka sedna i porusza Cię kiedy ją wypowiadasz. Jeśli wolisz gesty, ruch- wyraź odpowiedź w taki sposób. Jeśli wolisz obraz- posłuż się rysunkiem. Być może to najważniejsze pytanie, jakie możesz sobie zadać w życiu.
Odpowiedź jest kluczem do wewnętrznej mocy. Daje energię do działania, rysuje przed nami marzenia, które nas motywują i dają power. Pozwala podejmować dobre decyzje. Pozwala lubić/ kochać siebie niezależnie od okoliczności. Pozwala przeżywać szczęście w życiu zawodowym i prywatnym. Pozwala wiedzieć co zrobić, gdy nie wiadomo co robić. Dzięki odkryciu tej swojej wewnętrznej prawdy, czy wartości możesz smakować życie.
Jaki ma smak Twoje życie? Jaki chciałbyś żeby miało? Co możesz zrobić ( na co masz wpływ) aby poczuć ten smak?

8. Misja: dokąd zmierzam? Po co jestem na świecie?
Poczucie, czy też świadomość swojej misji odwraca uwagę od "ja". "Ja" przestaje być ważne, przestaje być w centrum. Poczucie własnej wartości staje się niejako efektem, skutkiem działania spójnego z własną misją. Wysoka samoocena wynika z radości i energii działania kierowanego misją.

9. Duchowość a poczucie własnej wartości
Koncentrując się na duchowości w jeszcze większym stopniu niż na poziomie misji, pewność siebie przejawia się w głębokim spokoju, radości, energii, łagodności i ogromnej mocy. Rozwijanie swojej duchowości daje nienaruszalne podstawy, najmocniejszą bazę do budowania i wyrażania własnej wartości. Jest to oczywiście "skutek uboczny", ponieważ praca z duchowością porusza dużo więcej niż tylko naszą wartość i samoocenę. Powiedziałabym, że na tym poziomie poczucie własnej wartości staje się tak oczywiste, że przestaje mieć znaczenie.

Zatem.
Od czego zaczniesz?